Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm tới nguồn gốc, chất lượng và độ an toàn của thực phẩm, nhiều mô hình nông nghiệp sạch, hữu cơ tại tỉnh Bắc Ninh đã từng bước khẳng định vị thế và chiếm được niềm tin của thị trường. Nổi bật trong số đó là HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh – đơn vị tiên phong trong việc nuôi lợn bằng thảo dược, ứng dụng công nghệ vi sinh và phát triển chuỗi sản xuất khép kín theo mô hình Feed – Farm – Food. Với hướng đi bài bản, trách nhiệm và đầy tâm huyết, sản phẩm “Thịt lợn Thảo dược Bình Minh” đã trở thành thương hiệu quen thuộc đối với người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, đồng thời vinh dự được tỉnh Bắc Ninh tôn vinh là một trong 40 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2025.

HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh được thành lập năm 2016 với sự chung sức của các hộ chăn nuôi tại xã Hiệp Hòa. Người đứng đầu HTX – ông Nguyễn Ngọc Hải, nguyên là kỹ sư viễn thông, đã rẽ ngang sang nông nghiệp từ khát vọng tạo ra nguồn thực phẩm sạch, an toàn cho cộng đồng. Quyết định táo bạo ấy mở ra một hành trình không hề bằng phẳng. Những năm đầu hoạt động, HTX liên tiếp đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là giai đoạn 2017–2018 khi giá lợn xuống thấp kỷ lục, chỉ còn 15–16 nghìn đồng/kg. Có thời điểm, mỗi lứa xuất chuồng 1.000 con, HTX lỗ tới 1,5–1,6 tỷ đồng, khiến nhiều thành viên nản lòng. Thế nhưng, theo ông Hải chia sẻ, “nếu bỏ cuộc thì coi như mất tất cả”. Bởi vậy, HTX kiên trì duy trì sản xuất, chấp nhận lỗ, vay vốn để tiếp tục tái đàn, quyết tâm tìm ra hướng đi bền vững hơn.

Từ nguồn thịt lợn an toàn nuôi bằng các loại thảo dược, HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh đã cung cấp cho người tiêu dùng nhiều sản phẩm an toàn, có chất lượng cao.

Từ những kinh nghiệm trong quá trình làm việc với các chuyên gia Nhật Bản, ông Hải đã tiếp cận công nghệ lên men vi sinh, ứng dụng vào việc chế biến thức ăn chăn nuôi nhằm tăng sức đề kháng tự nhiên cho đàn lợn. Cùng với đó, ông phối hợp nghiên cứu, bổ sung nhiều loại dược liệu quý của Việt Nam như xuyên tâm liên, diệp hạ châu, cốt khí, hồ hoàng liên, sâm đất… vào khẩu phần ăn, tạo nên công thức thức ăn thảo dược độc đáo cho HTX. Thức ăn sau khi được xử lý bằng men vi sinh giúp lợn hấp thu tốt, khỏe mạnh, giảm bệnh tật, đặc biệt là không phải sử dụng kháng sinh thường kỳ. Từ phương pháp ấy, khái niệm “lợn thảo dược” ra đời – mở ra hướng phát triển mới cho HTX và trở thành nền tảng quan trọng của thương hiệu Bình Minh sau này.

Tuy nhiên, để sản phẩm thực sự có chỗ đứng trên thị trường, chỉ chăn nuôi sạch thôi là chưa đủ. Nhận thấy cần thiết phải kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị, năm 2019, HTX mạnh dạn đầu tư xây dựng khu giết mổ – chế biến theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, giúp HTX chủ động đầu ra, gia tăng giá trị sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh. Toàn bộ quy trình giết mổ, pha lọc, đóng gói đều được thực hiện trong môi trường sạch, khép kín. Lợn trước khi đưa vào chế biến được “xả stress” một ngày để bảo đảm chất lượng thịt chắc và thơm ngon. Đặc biệt, HTX không sử dụng hóa chất công nghiệp mà dùng nước sát khuẩn được ủ tự nhiên từ vỏ dứa, sả, tỏi… để vệ sinh khu vực chế biến – một điểm khác biệt thể hiện rõ cam kết “lấy an toàn làm gốc”.

Đàn lợn được “xả stress” 1 ngày trước khi đem đi giết mổ, chế biến giúp thịt chắc và ngon hơn.

Nhờ mô hình sản xuất toàn diện, khoa học và chặt chẽ này, chuỗi sản phẩm của HTX ngày càng phong phú, chất lượng ngày càng được khẳng định. Bên cạnh thịt lợn thảo dược sơ chế, HTX đã phát triển nhiều sản phẩm chế biến như giò, chả, xúc xích, thịt hun khói, dăm bông… Trong đó, giò lụa, chả lụa và xúc xích heo thảo dược đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao – một minh chứng mạnh mẽ cho giá trị thương hiệu. Sản phẩm của HTX được phân phối rộng rãi tại Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác; có mặt trong hệ thống cửa hàng thực phẩm sạch uy tín và được sử dụng tại các bếp ăn tập thể của trường học, cơ quan, doanh nghiệp, trong đó có cả bếp ăn của Văn phòng Chính phủ.

Đến nay, mô hình HTX Bình Minh không chỉ tạo ra nguồn thực phẩm chất lượng cao mà còn mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Năm 2023, HTX đạt gần 42 tỷ đồng doanh thu; năm 2024 đặt mục tiêu tăng lên 50–55 tỷ đồng. Hiện HTX duy trì khoảng 10 trang trại vệ tinh, hơn 2.000 lợn nái và 20.000 lợn thịt, bảo đảm nguồn cung ổn định cho chế biến. Với chủ trương gắn kết bền vững với xã viên, HTX thu mua lợn cao hơn giá thị trường từ 5–10 giá, giúp nông hộ duy trì thu nhập ổn định và yên tâm gắn bó. HTX tạo việc làm thường xuyên cho hơn 30 lao động địa phương, thu nhập bình quân 10 triệu đồng/tháng; đồng thời thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước, trong năm 2023 nộp ngân sách hơn 143 triệu đồng.

Không dừng lại ở những thành công hiện tại, HTX Bình Minh đang tiếp tục định hướng phát triển theo mô hình nông nghiệp tuần hoàn hiện đại. HTX dự kiến xây dựng khu chế biến, giết mổ công suất 200–500 con/ngày, đáp ứng tiêu chuẩn HACCP, ISO 22000 và có hệ thống xử lý chất thải khép kín nhằm tái sử dụng phụ phẩm làm phân bón và thức ăn chăn nuôi, giảm tối đa tác động môi trường. Xa hơn, HTX đặt mục tiêu phát triển mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp, nơi du khách có thể tham quan trang trại, tìm hiểu quy trình nuôi lợn thảo dược, trải nghiệm đóng gói và thưởng thức sản phẩm ngay tại chỗ. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với dịch vụ trải nghiệm, mở ra cơ hội nâng cao giá trị sản phẩm và quảng bá thương hiệu nông sản Bắc Ninh.

Các sản phẩm được chế biến từ thịt lợn thảo dược .

Với những nỗ lực không ngừng, HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh đã được tỉnh Bắc Ninh ghi nhận, vinh danh sản phẩm “Thịt lợn Thảo dược Bình Minh” là một trong 40 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2025. Đây không chỉ là phần thưởng cho sự bền bỉ, sáng tạo và tâm huyết của tập thể HTX, mà còn là minh chứng cho tầm quan trọng của việc phát triển nông nghiệp sạch – hướng đi cốt lõi để nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe cộng đồng. Thành tựu này góp phần lan tỏa hình ảnh người nông dân Bắc Ninh năng động, đổi mới, dám nghĩ dám làm; đồng thời khẳng định sự đúng đắn trong chủ trương phát triển nông nghiệp công nghệ cao, bền vững của tỉnh.

Hành trình của HTX Bình Minh cho thấy, khi người nông dân biết tận dụng tri thức, ứng dụng khoa học kỹ thuật và kiên trì theo đuổi mục tiêu, nông nghiệp không chỉ đem lại thu nhập mà còn tạo ra những sản phẩm có giá trị cao, được xã hội tin dùng. “Thịt lợn Thảo dược Bình Minh” ngày nay không chỉ là một nhãn hiệu thực phẩm, mà còn là biểu tượng của ý chí vươn lên, của sự tử tế và trách nhiệm trong sản xuất – kinh doanh nông nghiệp. Đây chính là hướng phát triển mà nông nghiệp Bắc Ninh đang thúc đẩy trong thời gian tới, nhằm xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, an toàn và bền vững cho các thế hệ mai sau.

Hà Thu