Trong bối cảnh nông nghiệp nước ta đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hiện đại, ứng dụng khoa học công nghệ và liên kết theo chuỗi giá trị, phong trào nông dân thi đua sản xuất – kinh doanh giỏi tại Bắc Ninh – Bắc Giang ngày càng thể hiện rõ vai trò tiên phong của hội viên nông dân. Trên thực tế, nhiều mô hình kinh tế tập thể được hình thành, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Trong số các mô hình tiêu biểu, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Như Hoa là minh chứng rõ nét cho sự đổi mới tư duy và năng lực làm chủ công nghệ của hội viên nông dân thời kỳ mới.

Những năm 2019–2020, vùng trồng khoai tây, khoai lang ở Việt Yên từng trải qua thời kỳ khó khăn khi thời tiết cực đoan khiến khoai nứt hàng loạt, bị thương lái ép xuống loại 2, giá bán thấp hơn chi phí sản xuất. Hàng trăm tấn khoai chất đầy sân, nhiều hộ dân đứng trước nguy cơ thua lỗ nặng. Tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu sự liên kết trở thành điểm nghẽn kéo dài nhiều năm, khiến bài toán đầu ra luôn là nỗi lo chung của nông dân.

Trước yêu cầu thực tiễn đó, một nhóm hội viên nông dân đã chủ động liên kết, thành lập tổ hợp tác rồi phát triển thành Hợp tác xã Như Hoa vào năm 2021. Việc HTX ra đời đánh dấu bước chuyển quan trọng: từ tư duy sản xuất tự phát sang tư duy tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, lấy công nghệ làm nền tảng và thị trường làm mục tiêu. Được tham gia các lớp tập huấn của Hội Nông dân và Liên minh HTX về chuyển đổi số, tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, nhiều hội viên lần đầu tiếp cận phương pháp quản trị hiện đại, kỹ thuật chế biến và các tiêu chí của sản xuất an toàn.

Từ mô hình trồng khoai truyền thống, HTX Như Hoa mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại gồm máy sấy, máy ly tâm tách dầu, máy đo độ ẩm, kho lạnh 800 tấn cùng quy trình sản xuất một chiều đạt chuẩn an toàn thực phẩm. Ứng dụng công nghệ giúp HTX chủ động trong bảo quản, duy trì sản xuất ổn định quanh năm, giảm phụ thuộc thời tiết và nâng giá trị nông sản lên gấp nhiều lần. Đặc biệt, sản phẩm khoai lang sấy mật ong – một trong những dòng sản phẩm chủ lực của HTX – vừa được tỉnh Bắc Ninh tôn vinh là Sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2025. Sự ghi nhận này là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực đổi mới, tuân thủ tiêu chuẩn và bảo đảm an toàn thực phẩm của tập thể hội viên nông dân trong quá trình sản xuất.

Một số sản phẩm tiêu biểu của HTX Như Hoa.

Không chỉ chế biến, HTX còn đầu tư 5.000 m² nhà màng trồng dưa lưới, bí vua, dưa lê theo tiêu chuẩn VietGAP, bảo đảm quy trình chăm sóc, kiểm soát dịch bệnh và truy xuất nguồn gốc đầy đủ. Sản phẩm dưa lưới Như Hoa có vị ngọt thanh, hương thơm tự nhiên, được đánh giá cao và đạt chuẩn OCOP 3 sao. Việc gắn trồng trọt với công nghệ cao thể hiện rõ bước tiến của hội viên nông dân trong tiếp cận khoa học kỹ thuật, từng bước hiện đại hóa sản xuất.

Hiệu quả kinh tế của HTX không chỉ thể hiện ở doanh thu mà còn ở việc tạo sinh kế cho hội viên và lao động địa phương. Hằng năm, HTX duy trì 3–5 lao động thường xuyên, từ 30–50 lao động thời vụ, với mức thu nhập ổn định từ 6–10 triệu đồng/người/tháng. Nhiều hộ liên kết có nguồn thu từ góp đất, bán nguyên liệu, tham gia chế biến và nhận lợi tức, nâng tổng thu nhập lên 10–15 triệu đồng/tháng, góp phần cải thiện đời sống, giảm tình trạng bỏ ruộng và tạo nền tảng vững chắc cho nông thôn mới nâng cao.

Sự đồng hành của Hội Nông dân các cấp giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong thành công của mô hình. Các lớp tập huấn chuyên đề, chương trình hỗ trợ vốn từ Quỹ Hỗ trợ nông dân và Ngân hàng Chính sách xã hội, hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ OCOP… đã giúp HTX hoàn thiện quy trình sản xuất, mở rộng thị trường, từng bước xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Đây cũng là minh chứng sinh động cho kết quả triển khai phong trào “Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”, “Nông dân Bắc Ninh tham gia chuyển đổi số trong nông nghiệp, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại”.

Bà Nguyễn Thị Như, Chủ tịch HĐQT HTX Nông nghiệp công nghệ cao Như Hoa chia sẻ về sản phẩm khoai lang sấy mật ong vừa được tỉnh Bắc Ninh tôn vinh là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu 2025.

Bài học từ HTX Như Hoa cho thấy liên kết, hợp tác và ứng dụng khoa học công nghệ chính là con đường tất yếu để nông dân nâng cao sức cạnh tranh. Từ mô hình này, nhiều hội viên nông dân nhận thức rõ cần chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất theo vùng, theo nhóm, tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng, gắn chế biến với tiêu thụ. Đây cũng là hướng đi phù hợp với mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa bền vững của tỉnh.

Nhìn từ HTX Như Hoa, có thể khẳng định phong trào nông dân thi đua tại Bắc Ninh – Bắc Giang đang phát huy mạnh mẽ tinh thần đổi mới, sáng tạo, tiếp cận công nghệ và liên kết phát triển kinh tế tập thể trong hội viên. Việc nhân rộng các mô hình như Như Hoa sẽ tiếp tục tạo động lực cho nông nghiệp địa phương phát triển theo hướng hiện đại, sinh thái và bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu trong thời gian tới.

An Yến