Tiên phong đưa đào Nhật Tân về quê

Những ngày cuối năm, theo con đường nhựa từ tỉnh lộ 293, tôi trở lại thôn Vườn. Còn nhớ cách đây gần chục năm, trong lần đầu đến thôn Vườn, tôi không khỏi bất ngờ bởi dù nằm không xa trung tâm huyện Lục Nam (cũ) song thôn Vườn lại khó khăn đến thế. Tuyến đường độc đạo dẫn vào thôn nhỏ hẹp, mặt đường lởm chởm đất đá và bụi cuốn mù mịt…

Nông dân thôn Vườn chăm sóc vườn đào phục vụ thị trường Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

 Lần này trở lại, thôn Vườn thực sự thay đổi. Sự hiện diện của những ngôi nhà khang trang, hiện đại phần nào cho thấy cuộc sống khá giả của chủ nhân. Dẫn chúng tôi đi thăm một vòng thôn Vườn, trưởng thôn Nguyễn Quang Hưng chia sẻ: “Thôn có 309 hộ với hơn 1,1 nghìn nhân khẩu. Đất nông nghiệp ít nên trước đây, sau khi thu hoạch lúa người dân  lại “kéo” nhau ra Hà Nội lấy hoa từ chợ Quảng Bá rồi len lỏi khắp các ngõ phố bán. Dù vậy cái nghèo vẫn cứ đeo bám, tỷ lệ hộ nghèo của thôn luôn chiếm hơn 30%”.

– Vậy đâu là “cú hích” tạo sự bứt phá ngoạn mục trong phát triển kinh tế ở thôn Vườn? – tôi hỏi.

Chỉ tay ra xứ đồng ven sông Lục Nam, ông Hưng cho biết: “Thôn Vườn chỉ thực sự chuyển mình khoảng 6 – 7 năm gần đây khi tuyến đường trục chính vào thôn được đầu tư nâng cấp, mở rộng. Đặc biệt, từ năm 2018, nhiều hộ dân trong thôn mạnh dạn chuyển đổi diện tích trồng cây ăn quả, đất hoang để phát triển cây đào. Đến nay, toàn thôn có hơn 200 hộ trồng đào, người ít cũng 1 – 2 sào, nhiều thì trồng hàng mẫu. Từ trồng đào các hộ dân trong thôn có thu nhập ổn định, nhiều hộ thu nhập hơn 200 triệu đồng/năm”.

Gần trưa, chúng tôi dừng lại tại ngôi nhà mái Thái khang trang mới được xây dựng nằm ở cuối thôn. Vừa xuống xe, ông Dương Văn Nam (sinh năm 1972), chủ nhân ngôi nhà và cũng là người có công đưa cây đào về thôn vui vẻ ra đón. Rót nước mời khách, ông Nam khoe: “Ngôi nhà này, vợ chồng tôi xây dựng cách đây hai năm với chi phí hơn 1 tỷ đồng. Nếu không có cây đào, chưa chắc chúng tôi dám mơ có ngôi nhà khang trang thế này”.

Nói rồi ông Nam kể về hành trình đưa cây đào Nhật Tân về quê của mình. Theo lời ông Nam, cũng như những người dân khác trong thôn, hơn 20 năm trước, vợ chồng ông cũng ra Hà Nội bán hoa dạo. Năm 2005, trong một lần đến vùng đào Nhật Tân, ông mê mẩn với vẻ đẹp của cây đào nên mua 15 cây giống về trồng thử nghiệm tại vườn nhà.

Ông Dương Văn Nam kiểm tra, đánh giá chất lượng cây đào.

Khi đó, không ít người trong thôn tỏ ra hoài nghi bởi đất đai, khí hậu ở thôn Vườn khác với vùng trồng đào truyền thống. Song, với suy nghĩ “không thử thì không biết”, ông quyết tâm đầu tư, chấp nhận rủi ro. “Thấy cây đào phát triển tốt, phù hợp với thổ nhưỡng, điều kiện khí hậu, những năm sau đó tôi học hỏi kinh nghiệm rồi tự giâm cành để nhân giống. Năm 2008, tôi bắt đầu mang những cành đào đầu tiên ra Hà Nội bán trong dịp Tết. Được người dân đón nhận, đánh giá không thua kém đào Nhật Tân gốc, tôi có thêm động lực để nhân rộng”, ông Nam chia sẻ.

Theo lời ông Nam, cùng với mở rộng quy mô đào cành, những lúc nhàn rỗi ông lại lên các cánh rừng trong xã và những địa phương lân cận để tìm, đưa đào rừng về nhà rồi ghép mắt đào Nhật Tân. Bằng cách làm khoa học, bài bản, đến nay, gia đình ông Nam có 1,6 mẫu trồng đào, mỗi năm đưa ra thị 1.000 cành đào, 300 đào huyền, 300 cây đào tán thông. Ngoài ra, trong vườn của gia đình, ông Dương Văn Nam có hơn 200 gốc đào thế để bán, cho thuê dịp Tết. “Năm ngoái, dù ảnh hưởng bởi bão Yagi song tôi vẫn thu về hơn 400 triệu đồng từ trồng đào. Năm nay, thời tiết thuận lợi nên dự kiến thu từ bán và cho thuê cây đào tăng gấp rưỡi”, ông Nam phấn khởi cho biết.

Đầu tư hạ tầng, đẩy mạnh liên kết sản xuất

Thấy hiệu quả rõ rệt từ mô hình trồng đào của ông Dương Văn Nam, nhiều hộ dân ở thôn Vườn bắt đầu tìm đến học hỏi kinh nghiệm. Không giấu nghề, ông Nam sẵn sàng hướng dẫn từ khâu chọn giống, làm đất, tạo thế, uốn cành đến cách điều tiết nước, phân bón để đào nở đúng dịp Tết.

Ban đầu chỉ vài hộ làm theo, nhưng qua từng năm, số hộ trồng đào ngày càng tăng. Từ chỗ trồng xen kẽ trong vườn nhà, người dân mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất trồng cây hằng năm kém hiệu quả sang trồng đào. Đến nay, diện tích trồng đào của thôn phát triển lên hơn 90 mẫu , nhiều hộ trồng từ vài trăm đến cả nghìn gốc.

Ông Dương Văn Nam (thứ 2 từ phải qua) chia sẻ kinh nghiệm trồng đào thế với cán bộ, người dân thôn Vườn.

“Cây đào thự sự là cây giảm nghèo, vươn lên làm giàu ở thôn Vườn. Chỉ trong 5 năm gần đây, toàn thôn có 15 hộ thoát nghèo từ trồng đào. Đáng chú ý có những hộ vươn lên, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ cây đào”, ông trưởng thôn Nguyễn Quang Hưng thông tin.

Như để minh chứng cho lời vừa nói, ông Hưng dẫn chứng hàng loạt hộ giảm nghèo từ trồng đào của xã. Điển hình như gia đình ông Chu Văn Lụa (sinh năm 1962). Trước đây, trên diện tích đất vườn của gia đình, ông chỉ trồng vải, bưởi nhưng kém hiệu quả, vợ lại thường xuyên đau ốm nên cái nghèo cứ đeo đẳng. Vài năm trước, được cấp ủy, ban quản lý thôn tuyên truyền, ông Dương Văn Nam trực tiếp hỗ trợ kỹ thuật, ông Lụa mạnh dạn chuyển đổi sang trồng đào. Hiện mỗi năm, ông thu gần 80 triệu đồng từ bán đào cành và dự kiến thoát nghèo vào cuối năm nay.

Diện mạo đô thị đang dần hình thành ở thôn Vườn.

Tương tự, gia đình ông Lê Văn Hệ (sinh năm 1959) cũng ra khỏi danh sách hộ nghèo khi người con trai cũng chuyển đổi 6 sào đất vườn sang trồng đào. “Nếu thời tiết thuận lợi, từ trồng đào mỗi năm người dân trong thôn thu về hơn 10 tỷ đồng. Hiện thôn có hơn 70 hộ thu nhập từ 200 triệu đồng trở lên từ trồng đào, trong đó có nhiều hộ thu nhập 400 – 500 triệu đồng/năm. Có thu nhập, người dân tích cực đóng góp kinh phí xây dựng nhà văn hóa, làm đường giao thông và tham gia các phong trào của địa phương”, ông Nguyễn Quang Hưng nhấn mạnh.

Trong câu chuyện của chúng tôi với người trồng đào ở thôn Vườn, điều dễ nhận thấy là niềm vui hiện hữu trên từng khuôn mặt bởi đã tìm được cây trồng phù hợp, mở ra hướng thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Mặc dù vậy cũng nhiều người băn khoăn bởi dù đã khẳng định được vị thế trên đồng đất quê hương song thôn chưa hình thành được các tổ hợp tác, hợp tác xã để kết nối các hộ trồng đào với nhau. Việc sản xuất cũng như tiêu thụ chủ yếu do các hộ chủ động nên hiệu quả kinh tế chưa được như kỳ vọng. Cùng đó, hệ thống giao thông nội đồng, kênh mương thủy lợi tại vùng trồng đào chưa được đầu tư cũng ảnh hưởng đến sản xuất.

Khắc phục tình trạng này, UBND xã Lục Nam vừa quyết định phân bổ hơn 300 triệu đồng cải tạo, sửa chữa kênh mương nội đồng trên địa bàn thôn. Với trách nhiệm của mình, Phòng Kinh tế xã đang xây dựng kế hoạch phát triển làng nghề trồng đào ở thôn Vườn để nâng cao giá trị, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Đồng chí Nguyễn Văn Thính, Phó Trưởng Phòng Kinh tế xã Lục Nam cho biết: “Phát triển diện tích trồng đào là hướng đi đúng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn của xã Lục Nam nói chung, thôn Vườn nói riêng. Để hình thành vùng trồng đào tập trung, hướng đến mục tiêu phát triển thành làng nghề, trước mắt, chúng tôi sẽ hướng dẫn các hộ trồng đào ở thôn Vườn liên kết với nhau để thành lập hợp tác xã hoa đào. Cùng đó tăng cường quảng bá hình ảnh vùng trồng đào ở thôn Vườn để du khách trong và ngoài tỉnh tìm đến tham quan, tiêu thụ sản phẩm”.

Nguồn: Báo Bắc Ninh